Ekspresjonizm można rozumieć na dwa sposoby:

- jako nurt wykształcony w sztuce niemieckiej charakteryzujący się wyrażaniem niespokojnego uczucia, przekazaniem intensywnego uczucia, celową deformacją, antynaturalizmem przedmiotów i postaci, kanciastością, symultanicznością, rozbiciem i ruchem.Początkowo charakteryzował się żywymi kolorami, z czasem żywe kolory zaczęły być tłumione. Tematyka była zdominowana przez “agresywne” tematy, co można tłumaczyć zainspirowaniem się historycznymi drzeworytami niemieckimi np. Albrechta Durera z XV w. Niepewność wywoływana przez prace ekspresjonistów wynikały również z przeczucia, że nowym wynalazkom takim jak łódź podwodna, czy samolot będa towarzyszyły niekoniecznie dobre cele, co zresztą się sprawdziło.
- drugie szersze rozumienie terminu ekspresjonizm oznacza po prostu ekspresję, którą posługiwali się wybrani artyści. Przykładowo za ekspresjonistów uważany był Henri Matisse - fowista, również późna twórczość kubisty Pabla Picassa. Oraz późniejsi już powojenni artyści np. Mark Rothko, określany abstrakcyjnym ekspresjonistą.

Cechy malarstwa ekspresjonistycznego

- subiektywizm przedstawienia.
- lapidarność (lapidarny - niezawierający wielu słów, zwięzły) przedstawienia.
- stosowanie sugestywnego koloru, wywołującego niepokój, używając intensywnych --- zestawień i kontrastów kolorystycznych.
- dramatyzm przedstawienia tematu.
- deformacja postaci.
- ukazanie wewnętrznego stanu ducha artysty.

Die Brücke (Most) (1905 - 1913)

Die Brücke założona 1905 r. w Dreźnie zapoczątkowała ruch określany ekspresjonizmem. Była to grupa młodych ludzi, którzy nie mieli żadnych ambicji w sferze tworzenia stylu. Wszyscy przedstawiciele grupy studiowali architekturę dodatkowo Kirchner studiował jeszcze malarstwo. Nie utworzyli oni żadnego programu w swoim manifeście z 1906 r. Kirchner pisał “należy do nas kto wprost, bez udawania ujawnia to, co skłania go do tworzenia”. W 1913 r. grupa się rozwiązała, główną przyczyną było przypisywanie sobie największych zasług przez Kirchnera nie doceniając tym samym innych artystów z Die Brücke.

Ernst Ludwig Kirchner, Trzy akty w lesie, 1908.

W obrazie ukazane są trzy kobiece akty - ciała każdej z nich są następująco żółte, niebieskie i zielone. Kobiety po lewej stronie zachodzą na siebie tworząc kontrast temperaturowy, trzecia kobieta zlewa się z drzewem znajdującym się za nią drzewem, ktorego brązy wchodzące w czerwienie tworzą kontrast dopełnieniowy z zieloną postacią kobety. Postacie są zniekształcone, w niedużym stopniu lecz można dopatrzeć się pewnych skrótów i celowych niedopracowań. Obraz jest płaski, artysta zastosował tu bardzo delikatne zrożnicowanie postaci i tła w sposobie kładzenie farby, jednak poprzez zastosowana kolorystykę wszystko zlewa się w jedno. Również sam temat jest niejasny. W sztuce akademickiej akty kobiece były jak najbardziej naturalne, ale były to boginie, które z zasady tak się przedstawiało. Tutaj natomiast mamy do czynienia z najprawdopodobniej zwykłymi kobietami, które nie wiadomo dlaczego znajdują się w lesie nago.

Ernst Ludwig Kirchner, Dziewczyna z kotem, 1910.

Kirschner operuje tu mocnymi kontrastami temperaturowymi. Postać dziewczynki jest obwiedziona pojawiającym się i zanikającym niebieskim konturem, o różnej grubości. Zimny kontur bardzo mocno kontrastuje z kolorem ciała postaci. Dziewczyna jest bardzo młoda, ukazana jest nago, a włosy ma upięte białymi wstążkami. Do tego wszystkiego za nią znajduje się namalowany kot w odcieniu silnego fioletu. Te wszystkie elementy formalne i treściowe obrazu wywołują niepokój. Niewątpliwie właściwa interpretacja tej pracy wymagałaby szerszej znajomości czynników jej powstania.

Der Blaue Reiter (Błękitny jeździec) 1912 r.

Drugim najważniejszym ugrupowaniem był błękitny jeździec. Artyści nie starali się jak poprzednia grupa trafić mocno w świadomość nie uprzedzonego widza. Ich malarstwo było delikatniejsze, bardziej refleksyjne. Głównym przedstawicielem grupy był Wassily Kandinsky. Przybył do Monachium z Moskwy. Inspirował się ludowa sztuką rosyjską, interesował się też sztuką fowistów, których studiował w Paryżu i za ich przykładem zredukował w swojej sztuce naturalizm, tworząc liryczno- ekspresyjne obrazy. Temat przestał go interesować, zaczął zastanawiać się nad pierwiastkiem duchowym w sztuce. Doprowadziło go to w rezultacie do malarstwa nieprzedstawiającego, czyli sztuki abstrakcyjnej - sztuki uczuciowej, nie rozumowej.

Drugim wybitnym artystą tej grupy był Franz Marc. W swoich obrazach malował zwięrzęta, które według niego uosabiały cechy, które ludzie utracili. Zwierzęta pełniły funkcje symboli, nie były to może głębokie refleksję, ale jednak obrazy są imponujące.